Uchwała, jaką podjęli radni gminy Piszczac, traktuje o rozpoczęciu konsultacji z mieszkańcami, a te zaplanowano na dni 13 – 28 luty 2023 r. – To pierwsza uchwała rozpoczynająca proces. Jest to możliwość powrotu do struktur miejskich i chciałbym, żeby na ten temat wypowiedzieli się mieszkańcy. Będzie to dla mnie i dla całej rady gminy baza i główny głos w tej sprawie – podkreśla wójt Kamil Kożuchowski. Jak wyjaśnia, dla gminy będzie to kilka zmian, jak choćby nazewnictwo: gmina miejsko – wiejska, natomiast struktura administracyjna pozostaje taka sama. – Nie będzie tu dwuwładzy wójta i burmistrza, będzie jedna głowa całego terenu i rada w takim samym stanie piętnastoosobowym.
Informację dotyczącą konsultacji mieszkańcy już wkrótce otrzymają wraz z nakazami podatkowymi w formie ankiety i ulotki informacyjnej traktującej o zaletach zmiany statusu i rozwiewającej wątpliwości, jakie mogą się pojawić w związku z tą kwestią. – Nasuwa się bardzo dużo pytań, które również dostaję, zwłaszcza jeśli chodzi o podatki czy władzę. Jeśli ktoś będzie miał dodatkowe pytania to postaramy się na nie odpowiedzieć. Wynik ankiety będzie rzutował na dalsze etapy powrotu do praw miejskich – informuje włodarz. – Jeśli mieszkańcy wypowiedzą się na tak i zdążymy z procedurami, a wszystko na to wskazuje, to datą odzyskania praw miejskich będzie 1 stycznia 2024 r.
Szczegółową informację dotyczącą bogatej i wielowiekowej historii Piszczaca – dawniej znanego jako Pieszczatki – jako miasta oraz wyszczególnienie różnorodnych tematów związanych ze zmianą statusu z gminy wiejskiej na gminę miejską umieścił na swoim profilu społecznościowym włodarz gminy. Przytaczamy pełny zapis, zachęcamy do przeczytania:
Dokument lokacji miasta Pieszczatki (pierwotna nazwa Piszczaca) wydał 29 marca 1530 roku król Zygmunt I Stary, a pierwszym jego wójtem został Paweł Kotwic. Pieszczatka posiadała typowy układ przestrzenny miast lokowanych na prawie magdeburskim z placem targowym w centrum, na którym co wtorku odbywały się targi. Miasto i włości przyległe obejmujące m.in. Dobrynkę, Dabrowicę Małą, Połoski, Wyczółki należały do dóbr królewskich. Przy granicy z dworem łomaskim wzniesiony został dwór wraz z zapleczem gospodarczym. Służył on królowi i jego świcie jako miejsce postoju w czasie podróży gościńcem krakowsko – wileńskim. Herb „człowieka z krogulcem” otrzymał Piszczac 4 sierpnia 1569 r. od króla Zygmunta II Augusta. Okres XVI w., po nadaniu praw miejskich, to czasy szybkiego rozwoju społeczno-ekonomicznego miasta. U schyłku XVI w. Piszczac liczył ok. 1400 mieszkańców. W drugiej połowie XVII w. miasto otrzymał w dzierżawę Michał Kazimierz Radziwiłł i pozostawało ono w posiadaniu Radziwiłłów do 1747 r., kiedy to ponownie wróciło do dóbr królewskich. Po III rozbiorze Polski (1795 r.) Piszczac znalazł się pod zaborem austriackim, zaś po kongresie wiedeńskim (1815 r.) – pod zaborem rosyjskim. W 1869 r. w wyniku retorsji po upadku powstania styczniowego władze carskie pozbawiły Piszczac praw miejskich, nadając mu status wsi, którą pozostaje do dzisiaj. Odzyskanie praw miejskich będzie więc zarówno sprawiedliwością dziejową, jak i stworzy też szansę na szybszy rozwój Piszczaca.
Piszczac spełnia kryteria ustawowe, by uzyskać status miasta:
1. Posiadał prawa miejskich (od 1530 r.), odebrane przez władze carskie w 1869 r.
2. Liczba mieszkańców wynosi 2108 (stan na 31 grudnia 2022 r.).
3. Posiada miejskie cechy funkcjonalno-przestrzenne, np. zwartą zabudowę, układ urbanistyczny typu miejskiego z wyodrębnionym rynkiem, ulice o nawierzchni asfaltowej, chodniki, oświetlenie uliczne.
4. Pełnieni funkcję ważnego ośrodka administracyjno-gospodarczego o znaczeniu ponadlokalnym. W Piszczacu znajduje się siedziba Urzędu Gminy, Gminnego Centrum Kultury i Sportu, Zespołu Placówek Oświatowych, Gminnej Biblioteki Publicznej, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Banku Spółdzielczego, poczty, dwóch ośrodków zdrowia, dwóch aptek, dwóch stacji paliw i wielu zakładów usługowo-handlowych oraz odbywają się tutaj cotygodniowe targi, których tradycja sięga XVI wieku. W bieżącym roku powstanie w Piszczacu również posterunek policji.
5. Posiada odpowiednią infrastrukturę techniczno-komunalną (sieć wodociągowo-kanalizacyjna, oczyszczalnia ścieków).
6. Zmienia się struktura zatrudnienia związana ze zmniejszaniem się osób zatrudnionych w rolnictwie oraz zwiększaniem się zatrudnienia mieszkańców w podmiotach prowadzących działalność pozarolniczą.
Jednak przywrócenie praw miejskich nie będzie możliwe bez Państwa poparcia i zaangażowania!
Zalety uzyskania praw miejskich:
1. Powrót do wielowiekowej tradycji i historii – Piszczac był miastem w latach 1530-1869 (339 lat).
2. Dostęp do środków z funduszy europejskich zarówno dla miast, jak i dla obszarów wiejskich do 5 tys. mieszkańców.
3. Możliwości starania się o środki przewidziane na działania rewitalizacyjne dla miast.
4. Szansa na większe ożywienie lokalnej gospodarki i wzrost atrakcyjności dla inwestorów poprzez m.in. ułatwienia w ustalaniu warunków zabudowy, odrolnienia gruntów.
5. Wzrost rangi i znaczenia w powiecie i w województwie.
6. Podniesienie atrakcyjności Piszczaca w oczach młodych ludzi, którzy chcieliby się tu osiedlić.
7. Możliwość nawiązywania porozumień z miastami partnerskimi z zagranicy.
8. Wzrost atrakcyjności turystycznej – zwiększenie możliwości promocji miasta i gminy.
9. Rozgłos medialny dotyczący uzyskania statusu miasta.
Najczęstsze wątpliwości:
1. Czy wzrosną podatki i opłaty lokalne w związku z tym, że Piszczac stanie się miastem?
NIE, bowiem wysokość podatków ustalają władze samorządowe bez względu na status miejscowości.
2. Jaki będzie dostęp do funduszy UE?
Gmina miejsko-wiejska będzie miała szerszy dostęp do funduszy unijnych na rozwój małych miast, niedostępnych obecnie. Co niezwykle istotne, miasto będzie mogło nadal ubiegać się o środki z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, bo kwalifikują się do nich również miasta liczące do 5.000 mieszkańców.
3. Czy nauczyciele stracą dodatki nauczycielskie?
NIE, gdyż zgodnie z art. 54 ust. 5 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762, oraz z 2022 r. poz. 935 ze zm.) dodatek wiejski należy się nauczycielowi zatrudnionemu na terenie wiejskim oraz w mieście liczącym do 5.000 mieszkańców.
4. Czy zmniejszy się subwencja oświatowa?
NIE, ponieważ w obowiązującym stanie prawnym ustawodawca określa wysokość subwencji oświatowej na jednakowym poziomie na terenach wiejskich i miastach do 5.000 mieszkańców.
5. Czy będzie potrzebna wymiana dowodów osobistych?
NIE, gdyż zgodnie z art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych (Dz.U.2022 poz.671) zmiana nazwy organu wydającego dowód osobisty nie powoduje konieczności wymiany dotychczasowego dokumentu.
6. Czy zmieni się liczba radnych?
NIE, bowiem liczba radnych Rady Gminy uzależniona jest wyłącznie od liczby mieszkańców. W gminach do 20 tys. mieszkańców rada składa się z 15 radnych – art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 40). W związku z uzyskaniem statusu miasta nie przeprowadza się przedterminowych wyborów organów gminy.
7. Czy potrzebne będą nowe wybory radnych i burmistrza?
NIE, bo zmienia się tylko nazwa rada gminy na rada miejska i wójt na burmistrz, zostaje zachowana ciągłość prawna tych organów.
8. Jakie będą poniesione koszty w związku z nadaniem Piszczacowi statusu miasta?
Będą to tylko koszty zmiany szyldów i pieczątek w Urzędzie Gminy. Instytucje gminne (GOPS, GCKiS) nie muszą zmieniać swoich nazw.
9. Czy wzrośnie zatrudnienie w administracji samorządowej?
NIE, w dalszym ciągu będzie jedna rada (miejska) i jeden organ wykonawczy – burmistrz, kierujący tym samym urzędem pod nazwą urząd miejski (zamiast urząd gminy).
Szczegóły dotyczące konsultacji podane zostaną na początku lutego.
materiał: UG Piszczac / Radio Biper Gmina Piszczac
zdjęcie: Mariusz Maksymiuk
film: Mariusz Maksymiuk
opracowanie: Anna Ostapiuk
