Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie – Delegatura w Białej Podlaskiej opublikował raport Stanu Elementów Środowiska oraz Działań Kontrolnych na terenie Powiatu Bialskiego w 2017 roku. Realizując plan kontroli w 2017 roku, na terenie powiatu bialskiego przeprowadzono 71 kontroli w 67 podmiotach, w zakresie przestrzegania przepisów ochrony środowiska, w tym: 5 kontroli kompleksowych, 47 problemowych oraz 19 interwencyjnych. Dziś przedstawiamy wyniki raportu z kontroli jakości wód powierzchniowych.
Obowiązek badania i oceny jakości wód powierzchniowych w ramach państwowego monitoringu środowiska (pmś) wynika z art. 349 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne. Zgodnie z ust. 3 tego artykułu, badania jakości wód powierzchniowych w zakresie elementów biologicznych, fizykochemicznych, chemicznych należą do kompetencji Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska. W zakresie obowiązków WIOŚ leży również prowadzenie obserwacji elementów hydromorfologicznych na potrzeby oceny stanu ekologicznego.
Celem wykonywania badań jest stworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu wód oraz ich ochrony przed zanieczyszczeniem. Oceny jakości wód powierzchniowych są wykorzystywane do zintegrowanego zarządzania wodami w układach dorzeczy. W ramach podsystemu wód powierzchniowych, w województwie lubelskim badaniami objęte są rzeki, jeziora oraz sztuczne zbiorniki wodne. Uzyskane wyniki badań zostaną wykorzystane przez WIOŚ przy sporządzaniu oceny stanu wód.
Szczegółowe zasady dotyczące planowania i realizacji programów badań monitoringowych jednolitych części wód powierzchniowych zawarte zostały w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 19 lipca 2016 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1178).
Natomiast zasady dotyczące klasyfikacji i oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych zawarte zostały w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2016 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U. 2016 r., poz. 1187).W roku 2016 na terenie powiatu bialskiego prowadzono badania jakości wód powierzchniowych płynących.
Zgodnie z Programem Monitoringu Środowiska analizie poddano 17 punktów pomiarowo kontrolnych (p.p.k.) zlokalizowanych na 13 rzekach. Szczegółową lokalizację punktów pomiarowych oraz rodzaj realizowanego monitoringu przedstawia tabela 10.
Rodzaj prowadzonych badań uzależniony jest od charakterystyki zlewni oraz sposobu jej użytkowania. Wynik cząstkowych ocen, realizowanych w ramach poszczególnych rodzajów monitoringu, stanowi ocenę końcową stanu wód. Niezbędna do dokonania końcowej klasyfikacji jest ocena stanu/potencjału ekologicznego (tj. ocena elementów biologicznych, fizykochemicznych) oraz stanu chemicznego.
Klasyfikacja stanu wód powierzchniowych w roku 2016 w ramach monitoringu operacyjnego dokonywana była w oparciu o rozporządzenie MŚ z dnia 9 listopada 2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. z 2011 nr 258, poz. 1549) oraz rozporządzenie MŚ z dnia 21 lipca 2016 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. 2016, poz. 1187). Zakres oraz częstotliwość realizowanych badań dostosowane były do poszczególnych typów rzek obejmując:
– parametry biologiczne (tj.: fitoplankton, makrolity, fitobentos, makrobezkregowce bentosowe, ichtiofauna),
– elementy hydromorfologiczne (reżim, ciągłość rzeki, warunki morfologiczne),
– elementy fizykochemiczne, (tj.: charakteryzujące stan fizyczny, warunki natlenienia, zasolenia, zakwaszenia oraz poziom substancji biogennych)
– specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne,
– substancji priorytetowych (w tym również oceniane w osadach dennych).
Ocenę prowadzi się w dwóch płaszczyznach: dla punktu pomiarowego oraz dla jednolitej części wód powierzchniowych z uwzględnieniem typu wód. Dla lepszego zobrazowania sytuacji przedstawiamy wyniki oceny dokonanej dla punktu pomiarowego.
W roku 2017 na terenie powiatu bialskiego rzeki badano w ramach monitoringu: operacyjnego (MO), eutrofizacji komunalnej (MOEU) oraz granicznego (MBTB).
Monitoring operacyjny realizowany był w 11 p.p.k. Elementy biologiczne mieściły się w granicach klasy II (5 p.p.k.), klasy III (5 p.p.k.) oraz klasy IV (1 p.p.k.). W przypadku 4 monitorowanych punktów stan elementów fizykochemicznych określony został na poziomie klasy II (stan dobry). W pozostałych przypadkach stan elementów fizykochemicznych określony został jako poniżej dobrego. Parametrami decydującymi o zakwalifikowaniu do poszczególnych klas były: substancje rozpuszczone, azot Kjeldahla, fosfor fosforanowy (ortofosforany) oraz fosfor ogólny. W związku z powyższym stan/potencjał ekologiczny badanych cieków wykazywał stan dobry w przypadku wód rzeki Rudki, Grabarki, Lutni (w m. Kościniewicze) oraz Werbi. W pozostały punktach pomiarowych stwierdzono słaby stan/potencjał wód. W roku 2017 na terenie powiatu bialskiego nie oceniano stanu wskaźników chemicznych.
W 8 punktach dokonano oceny pod kątem zagrożenia eutrofizacją wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Jedynie wody rzeki Rudka spełniały wymogi w tym zakresie, nie wykazując tym samym tendencji do eutrofizacji pochodzącej ze źródeł komunalnych. Tendencje do eutrofizacji komunalnej stwierdzono w pozostałych monitorowanych pod tym kątem rzekach.
Końcową ocenę stanu jednolitych części wód powierzchniowych dokonano porównując wyniki klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego. Jednolita część wód powierzchniowych jest oceniania jako będąca w dobrym stanie, jeżeli jej stan chemiczny jest dobry i jednocześnie stan/potencjał ekologiczny są co najmniej dobre. Zły stan wód określony zostaje gdy stan/potencjał ekologiczny określony jest jako umiarkowany, słaby lub zły, a stan chemiczny jako zły lub w przypadku gdy nie był monitorowany. W związku z powyższym, na terenie powiatu bialskiego w roku 2017 zły stan wód określono w 7 punktach pomiarowych.
Wyniki monitoringu granicznego służą do pozyskiwania informacji, zdobywania doświadczeń jak również rozwijania i doskonalenia systemu wzajemnego powiadamiania w przypadku wystąpienia awarii lub nadzwyczajnego zanieczyszczenia wód granicznych. Zasady tej współpracy określa protokół techniczny o stanie wód powierzchniowych na odcinku transgranicznym pomiędzy Brzeskim Obwodowym Komitetem Zasobów Naturalnych i Ochrony Środowiska oraz Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska w Lublinie, podpisany w grudniu 2012 r. Określa on zasady współpracy w zakresie wspólnego monitoringu oraz wymiany informacji o stanie wód rzeki Bug i jej głównych dopływach, wymianę informacji związanych z nadzwyczajnymi sytuacjami ekologicznymi, ujmującym zakres, wielkości charakterystyczne oraz progowe wskaźników fizykochemicznych dla wód powierzchniowych rzeki Bug i jej głównych dopływów.
Zgodnie z ww. protokołem zakres badań w roku 2017 ujmował jedynie wskaźniki fizykochemiczne, które ocenione zostały zgodnie z ww. rozporządzeniem. W przypadku 4 monitorowanych punktów stan elementów fizykochemicznych określony został na poziomie poniżej stanu dobrego. Parametrami decydującymi były wskaźniki określających stan fizyczny (zawiesina ogólna), warunki tlenowe (chemiczne zapotrzebowanie na tlen metodą dwuchromianową (ChZT-Cr)) oraz stężenie substancji biogennych (azot Kjeldahla, azot azotynowy, fosfor ogólny).
Szczegółowe wyniki ocen w ramach realizowanego monitoringu na terenie powiatu bialskiego przedstawione zostały w tabeli 11.
materiał: powiat bialski
dane: Delegatura w Białej Podlaskiej WIOŚ w Lublinie
zdjęcie: Jakub(OvO)Sowa
